شکستگی استرسی یا ترک استخوانی یکی از انواع شایع شکستگی های استخوانی است که معمولا در نتیجه فشار مکرر و فعالیتهای تکراری ایجاد می‌شود. در ناحیه کف پا، شکستگی استرسی بیشتر در استخوانهای متاتارسال رخ می‌دهد. این استخوانها در ناحیه میانی تا جلوی کف پا قرار دارند و نقش مهمی در تحمل وزن و حرکت دارند.
شکستگی‌های استرسی اغلب در ورزشکاران، دونده‌ها، سربازان و افرادی دیده می‌شود که فعالیتهای جسمی شدید و طولانی‌مدت انجام می‌دهند. با این حال، افرادی که به تازگی فعالیت بدنی خود را افزایش داده‌اند یا سابقه بیماریهای استخوانی مانند پوکی استخوان دارند نیز ممکن است دچار این آسیب شوند.
مطاله: راهنمای انتخاب بهترین دکتر تعویض مفصل زانو در تبریز
دلایل ایجاد شکستگی استرسی متاتارس
شکستگی‌های استرسی متاتارس به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- افزایش ناگهانی فعالیت بدنی: شروع سریع ورزش‌های سنگین یا افزایش مدت‌زمان تمرین بدون آمادگی قبلی
- کف پای صاف یا قوس زیاد پا: این مشکلات باعث فشار نامتقارن به استخوانها می‌شود
- استفاده از کفش نامناسب: کفش‌های فرسوده یا بدون محافظت کافی فشار بیشتری به کف پا وارد می‌کنند
- دویدن روی سطوح سخت مانند آسفالت یا بتن
- پوکی استخوان یا بیماریهای متابولیک استخوان
- وزن بالا یا اضافه وزن: فشار زیادی به استخوانهای پا وارد می‌کند
- عدم مصرف کافی کلسیم و ویتامین D
علائم شکستگی استرسی کف پا
علائم شکستگی استرسی متاتارس ممکن است در ابتدا خفیف باشد، اما با ادامه فعالیت بدنی شدت می‌گیرد. رایج‌ترین علائم شامل موارد زیر هستند:
- درد خفیف تا متوسط در کف پا به‌ویژه هنگام ایستادن یا راه رفتن
- تورم و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده
- حساسیت به لمس در یک نقطه مشخص
- کاهش توانایی راه رفتن یا دویدن
- درد بیشتر در انتهای روز یا پس از فعالیت طولانی‌مدت
چگونه شکستگی استرسی را تشخیص می‌دهند؟
پزشک برای تشخیص شکستگی استرسی از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
- معاینه بالینی: بررسی درد، تورم، حساسیت نقطه‌ای و نحوه راه رفتن بیمار
- عکس‌برداری با اشعه ایکس (X-ray): ممکن است در مراحل اولیه شکستگی را نشان ندهد
- MRI یا اسکن استخوان: این روش‌ها حساسیت بیشتری دارند و می‌توانند ترک‌های استخوانی کوچک را نیز تشخیص دهند
- سونوگرافی استخوانی: در برخی موارد استفاده می‌شود
تشخیص دقیق و به‌موقع برای جلوگیری از گسترش آسیب ضروری است.
درمان شکستگی استرسی متاتارس
درمان شکستگی استرسی معمولا محافظه‌کارانه و غیرجراحی است مگر در موارد شدید. روش‌های رایج درمان عبارت‌اند از:
۱. استراحت و کاهش فشار
- استراحت دادن به پا و پرهیز از هر گونه فعالیت سنگین
- استفاده از عصا یا چوب‌دستی برای کاهش فشار روی پا
۲. یخ‌درمانی
- استفاده از کمپرس یخ چند بار در روز برای کاهش تورم و درد
۳. استفاده از آتل یا کفش طبی
- پزشک ممکن است آتل یا کفش طبی مخصوص برای محدود کردن حرکت پا تجویز کند
۴. مصرف داروهای ضد التهاب
- داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش التهاب و درد تجویز می‌شوند
۵. فیزیوتراپی
- پس از کاهش درد اولیه، جلسات فیزیوتراپی برای بازگشت تدریجی به فعالیت بدنی توصیه می‌شود
۶. جراحی (در موارد خاص)
- در صورتی‌که ترک استخوانی شدید باشد یا بهبود نیابد، ممکن است عمل جراحی برای تثبیت استخوان با پیچ یا پین انجام شود
مدت زمان بهبود شکستگی استرسی
مدت زمان لازم برای بهبود شکستگی استرسی متاتارس معمولا بین ۶ تا ۸ هفته است. در این مدت بیمار باید از هرگونه فعالیت پر فشار پرهیز کند. بازگشت به فعالیت ورزشی باید به‌صورت تدریجی و زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست انجام گیرد.
پیشگیری از شکستگی استرسی متاتارس
پیشگیری از این نوع شکستگی اهمیت زیادی دارد. رعایت نکات زیر می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند:
- افزایش تدریجی شدت تمرینات ورزشی
- استفاده از کفش مناسب با کفی جذب‌کننده ضربه
- تقویت عضلات ساق پا و کف پا
- انجام تمرینات کششی منظم
- مصرف کافی کلسیم و ویتامین D
- پرهیز از تمرین در سطوح سخت
- جایگزینی کفش‌های فرسوده با کفش‌های نو
چه کسانی بیشتر در معرض خطر (متاتارسال) هستند؟
افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به شکستگی استرسی متاتارس هستند:
- دونده‌های حرفه‌ای و آماتور
- سربازان تازه‌کار در دوران آموزشی
- زنان بیشتر از مردان (به دلیل عوامل هورمونی و پوکی استخوان)
- افراد مبتلا به اختلالات تغذیه‌ای
- افراد مبتلا به کف پای صاف یا قوس بیش از حد
- کسانی که ورزش‌های پر تحرک مانند بسکتبال، تنیس یا فوتبال انجام می‌دهند
شکستگی استرسی در کودکان و نوجوانان
کودکان و نوجوانانی که در حال رشد هستند و در ورزش‌های رقابتی شرکت دارند نیز ممکن است دچار این نوع شکستگی شوند. در این سنین، استخوانها هنوز در حال شکل‌گیری هستند و حساس‌تر به فشارهای غیرمعمول هستند. تشخیص سریع و درمان مناسب در این گروه سنی اهمیت ویژه‌ای دارد تا از عوارض بلندمدت جلوگیری شود.
توصیه های پزشک متخصص درمورد متاتارسال
شکستگی استرسی کف پا (متاتارسال) یکی از آسیب‌های شایع در افراد فعال است که در اثر فشار مکرر و ضربات کوچک به استخوان ایجاد می‌شود. این نوع آسیب اگر زود تشخیص داده شود، با استراحت و درمان های دکتر جعفر سلیمانپور به خوبی قابل درمان است.
رعایت اصول پیشگیری مانند انتخاب کفش مناسب، تغذیه صحیح و تمرینات درست می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
در صورت بروز علائمی مانند درد مداوم کف پا، حتما به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا از پیشرفت آسیب جلوگیری شود و دوره درمان کوتاه‌تر گردد.
دکتر جعفر سلیمانپور فوق تخصص زانو در تبریز و استانبول
بدون دیدگاه