بیماری پرتس (Perthes Disease) یک اختلال نادر اما جدی در رشد استخوان‌های کودکان است که معمولاً بین سنین ۴ تا ۱۰ سالگی بروز می‌کند. این بیماری در اثر کاهش موقت جریان خون به سر استخوان ران در مفصل لگن ایجاد شده و منجر به مرگ بافت استخوانی (نکروز آواسکولار) می‌شود. با گذشت زمان، بدن تلاش می‌کند استخوان آسیب‌دیده را بازسازی کند، اما در برخی موارد، این روند به تغییر شکل دائمی سر استخوان ران منجر می‌شود.
پرتس اغلب یک‌طرفه بوده و فقط یکی از مفاصل لگن را درگیر می‌کند، اما در برخی کودکان به‌ندرت ممکن است هر دو سمت را نیز تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند باعث کاهش دامنه حرکتی مفصل، لنگیدن و درد مزمن شود. تشخیص و درمان زودهنگام نقش مهمی در پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت و حفظ عملکرد طبیعی مفصل لگن دارد.
همچنین برای اطلاع : بهترین دکتر تعویض مفصل زانو و نحوه نوبت دهی
علائم بیماری پرتس
علائم بیماری پرتس بسته به مرحله پیشرفت بیماری می‌تواند متفاوت باشد. در برخی کودکان، این بیماری ممکن است بدون درد و با علائم خفیف آغاز شود که باعث می‌شود والدین متوجه آن نشوند. برخی از علائم رایج پرتس عبارت‌اند از:
درد در مفصل ران، کشاله ران یا زانو
- این درد معمولاً متناوب بوده و با فعالیت بدنی افزایش می‌یابد.
- در برخی کودکان، درد ممکن است به اشتباه با زانو درد تشخیص داده شود، درحالی‌که منبع اصلی آن از لگن است.
نگیدن هنگام راه رفتن
- یکی از اولین نشانه‌های پرتس، لنگ زدن کودک بدون وجود آسیب مشخص است.
- این لنگیدن می‌تواند پس از فعالیت‌های ورزشی بیشتر شود.
کاهش دامنه حرکتی لگن
- کودک ممکن است در باز کردن پاها یا چرخش مفصل ران به سمت داخل دچار مشکل شود.
ضعف عضلانی در ران و باسن
- به دلیل کاهش فعالیت حرکتی، عضلات اطراف لگن و ران ممکن است ضعیف‌تر شوند.
احساس سختی و خشکی مفصل
- این علامت بیشتر صبح‌ها یا پس از استراحت طولانی‌مدت دیده می‌شود.
بلندتر شدن یکی از پاها نسبت به دیگری
- در موارد پیشرفته، به دلیل تغییر شکل سر استخوان ران، طول دو پا ممکن است نامتقارن شود.
روش‌های تشخیصی بیماری پرتس
برای تشخیص بیماری پرتس، پزشک متخصص طب فیزیکی، ارتوپدی یا توانبخشی از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند. تشخیص سریع و دقیق می‌تواند از بدتر شدن وضعیت لگن جلوگیری کرده و درمان را موثرتر کند. روش‌های رایج تشخیصی شامل موارد زیر است:
-
معاینه فیزیکی
- پزشک حرکت مفصل لگن را ارزیابی کرده و میزان درد و محدودیت حرکتی را بررسی می‌کند.
-
تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)
- تصویر پرتوی ایکس از لگن می‌تواند نشانه‌های تغییر شکل استخوانی را نشان دهد.
- معمولاً این روش، مهم‌ترین ابزار تشخیصی بیماری پرتس محسوب می‌شود.
-
MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
- MRI برای تشخیص زودهنگام نکروز استخوانی استفاده می‌شود.
- این روش می‌تواند میزان آسیب بافت استخوانی را با جزئیات بیشتری نشان دهد.
-
سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن
- در برخی موارد، پزشک برای ارزیابی دقیق‌تر، از سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن استفاده می‌کند.
روش‌های درمان بیماری پرتس
درمان پرتس به شدت بیماری، سن کودک و میزان آسیب به استخوان ران بستگی دارد. اهداف درمانی شامل کاهش درد، حفظ عملکرد طبیعی مفصل لگن و جلوگیری از تغییر شکل شدید سر استخوان ران است. روش‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
۱. درمان غیرجراحی (محافظه‌کارانه)
این روش برای کودکانی که در مراحل اولیه بیماری هستند یا سر استخوان ران هنوز تغییر شکل نداده است، کاربرد دارد. شامل:
-
فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی
شامل تمرینات کششی و تقویتی برای حفظ دامنه حرکتی لگن
کاهش سفتی مفصل و جلوگیری از تحلیل عضلات
- داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها
مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب
- بریس مخصوص (Orthotic Devices)
برای حفظ موقعیت سر استخوان ران درون حفره لگن و جلوگیری از تغییر شکل آن
محدودیت در فعالیت‌های شدید
- کاهش دویدن، پریدن و فعالیت‌های سنگین برای جلوگیری از فشار به استخوان آسیب‌دیده
۲. درمان جراحی
در موارد شدید که سر استخوان ران تغییر شکل داده است یا درمان‌های غیرجراحی مؤثر نبوده‌اند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. روش‌های جراحی شامل:
-
استئوتومی لگن یا استخوان ران
- برای اصلاح موقعیت سر استخوان ران و بهبود هم‌ترازی لگن
-
برداشتن بافت استخوانی آسیب‌دیده
- در صورت نیاز، قسمت‌های تخریب‌شده استخوان را برمی‌دارند تا فرآیند بازسازی استخوانی تسریع شود.
-
تعویض مفصل لگن (در موارد شدید و نادر)
علت ایجاد بیماری پرتس و عوامل خطر
علت دقیق بیماری پرتس هنوز کاملاً مشخص نیست، اما محققان معتقدند که این بیماری به دلیل کاهش جریان خون به سر استخوان ران ایجاد می‌شود. برخی از عوامل خطر که ممکن است در بروز پرتس نقش داشته باشند عبارت‌اند از:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- مشکلات عروقی و کاهش خون‌رسانی به استخوان‌ها
- سوء تغذیه و کمبود ویتامین D
- عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن والدین در دوران بارداری
- فعالیت‌های بدنی شدید در کودکی که به استخوان‌های در حال رشد فشار می‌آورد
پیشگیری از بیماری پرتس
اگرچه نمی‌توان به طور قطعی از این بیماری پیشگیری کرد، اما رعایت برخی اقدامات می‌تواند ریسک بروز آن را کاهش دهد:
-
رژیم غذایی سالم و غنی از کلسیم و ویتامین D
مصرف لبنیات، ماهی و سبزیجات برگ‌دار برای سلامت استخوان‌ها ضروری است.
-
کنترل وزن کودک و جلوگیری از اضافه‌وزن
اضافه‌وزن باعث فشار بیشتر به مفاصل لگن و ران می‌شود.
-
مراقبت از آسیب‌های فیزیکی در دوران رشد
جلوگیری از سقوط‌ها و ضربه‌های شدید به لگن می‌تواند مفید باشد.
-
بررسی مشکلات راه رفتن و لنگیدن در کودکان
مراجعه سریع به پزشک متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی در صورت مشاهده علائم غیرعادی.
متخصص و پزشک ارتوپدی برای درمان بیماری پرتس
دکتر جعفر سلیمانپور، فوق تخصص جراحی زانو و ارتوپدی، از متخصصان برجسته در درمان بیماری پرتس در تبریز و استانبول است. وی با تجربه گسترده در زمینه تشخیص و درمان مشکلات ارتوپدی کودکان، به ویژه عارضه پرتس، توانسته است به بسیاری از بیماران کمک کند.
دکتر سلیمانپور با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته تصویربرداری و تشخیصی، بهترین طرح درمانی برای هر بیمار را ارائه می‌دهد. درمان پرتس تحت نظر ایشان شامل فیزیوتراپی تخصصی، روش‌های غیرجراحی مانند بریس‌گذاری و در صورت نیاز، جراحی اصلاحی است.
وی علاوه بر فعالیت در تبریز، در استانبول، ترکیه نیز خدمات پزشکی ارائه می‌دهد و بیماران ایرانی و بین‌المللی را تحت درمان قرار می‌دهد. اگر به دنبال بهترین متخصص ارتوپدی در تبریز یا استانبول برای درمان بیماری پرتس هستید، مشاوره با دکتر جعفر سلیمانپور انتخابی مطمئن خواهد بود.
آدرس قسمت نوبت دهی: استفاده از قسمت نوبت دهی متخصص ارتوپدی و درمان بیماری پرتس
بدون دیدگاه