دیابت به عنوان یک بیماری مزمن می‌تواند بر نتیجه جراحی تعویض مفصل زانو تأثیر بگذارد. اما با مدیریت دقیق قند خون، رعایت توصیه‌های پزشکی، و پیگیری توانبخشی منظم، احتمال موفقیت این جراحی در بیماران دیابتی بسیار بالا خواهد بود. مشاوره با پزشک متخصص ارتوپدی و کنترل بیماری زمینه‌ای پیش از جراحی، شرط اصلی رسیدن به بهترین نتیجه است.
جراحی تعویض مفصل زانو یکی از روش های مؤثر برای بهبود عملکرد زانو و کاهش درد در بیماران مبتلا به آرتروز شدید یا تخریب غضروف زانو است. با این حال، وجود بیماری‌های مزمن مانند دیابت می‌تواند بر نتیجه این جراحی تأثیرگذار باشد. دیابت، به‌ویژه اگر کنترل نشده باشد، می‌تواند خطرات و عوارض جراحی را افزایش داده و دوره بهبودی را طولانی‌تر کند. در این مطلب به بررسی دقیق اثر دیابت بر موفقیت جراحی تعویض مفصل زانو می‌پردازیم.
مطاله: راهنمای انتخاب بهترین دکتر تعویض مفصل زانو در تبریز
دیابت چیست و چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟
دیابت نوعی بیماری متابولیک مزمن است که باعث افزایش سطح قند خون می‌شود. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد:
- دیابت نوع ۱: که معمولاً در کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود و نیاز به تزریق انسولین دارد.
- دیابت نوع ۲: که معمولاً در بزرگسالی دیده می‌شود و با مقاومت بدن نسبت به انسولین همراه است.
در هر دو نوع، قند خون بالا می‌تواند به مرور زمان به رگ‌های خونی، اعصاب، کلیه‌ها، قلب و سیستم ایمنی بدن آسیب وارد کند.
چرا دیابت برای جراحی مفصل زانو مهم است؟
بیماران دیابتی، به‌ویژه افرادی که کنترل خوبی بر قند خون خود ندارند، در معرض خطرات بیشتری در جراحی قرار دارند. این خطرات شامل موارد زیر است:
- عفونت پس از جراحی
- تاخیر در بهبودی زخم جراحی
- لخته شدن خون
- آسیب به اعصاب محیطی
- عوارض بیهوشی
از این رو، پزشکان قبل از انجام جراحی تعویض مفصل زانو، وضعیت دیابت بیمار را با دقت بررسی می‌کنند.
تأثیر کنترل قند خون بر نتیجه جراحی
کنترل مناسب قند خون قبل از عمل و در دوران نقاهت می‌تواند به طور چشمگیری خطرات را کاهش دهد. سطح هموگلوبین A1C (HbA1c) معیاری برای ارزیابی کنترل قند خون در سه ماه گذشته است. معمولاً توصیه می‌شود بیماران دیابتی پیش از جراحی، سطح HbA1c خود را به زیر ۷ درصد برسانند.
نتایج تحقیقات چه می‌گویند؟
مطالعات نشان داده‌اند که بیماران دیابتی با HbA1c بالا در مقایسه با بیماران بدون دیابت یا با کنترل خوب، نرخ عفونت و نیاز به جراحی مجدد بیشتری دارند. همچنین مدت بستری آن‌ها در بیمارستان بیشتر است و فرآیند توانبخشی آن‌ها نیز طولانی‌تر می‌شود.
تأثیر دیابت بر ترمیم استخوان و بافت‌ها
قند خون بالا می‌تواند فرآیند بازسازی بافتی و ترمیم استخوان را مختل کند. کاهش خون‌رسانی به بافت‌ها، عملکرد پایین سلول‌های ایمنی، و اختلال در تولید کلاژن باعث می‌شود که زخم‌ها دیرتر بهبود یابند. این امر برای جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل زانو که نیاز به جوش‌خوردن مناسب بافت‌ها و التیام زخم دارد، اهمیت زیادی دارد.
خطر عفونت در بیماران دیابتی پس از تعویض مفصل زانو
یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین عوارض جراحی تعویض مفصل زانو در بیماران دیابتی، عفونت زخم جراحی یا حتی عفونت پروتز است. باکتری‌ها به‌ویژه در محیطی با جریان خون ضعیف (که در بیماران دیابتی شایع است) می‌توانند رشد کنند. درمان عفونت پروتز بسیار پیچیده و گاه نیازمند خارج‌سازی پروتز است.
عوامل افزایش‌دهنده خطر عفونت در بیماران دیابتی:
- کنترل نامناسب قند خون
- چاقی
- فشار خون بالا
- سابقه قبلی عفونت‌های پوستی
- ضعف سیستم ایمنی
توصیه‌های قبل از جراحی برای بیماران دیابتی
برای به حداقل رساندن عوارض و افزایش موفقیت جراحی تعویض مفصل زانو در بیماران دیابتی، رعایت نکات زیر ضروری است:
- کنترل دقیق قند خون
- کاهش وزن در صورت نیاز
- ترک سیگار
- مصرف داروهای دیابت طبق دستور پزشک
- مشاوره با متخصص بیهوشی برای بررسی مناسب بودن شرایط عمومی
- ارزیابی سلامت قلب، کلیه و چشم قبل از عمل
نقش متخصص و جراح زانو در بیماران دیابتی پس از جراحی
مشاوره پزشک متخصص در بازیابی حرکت، کاهش درد و پیشگیری از خشکی مفصل دارند. اما در بیماران دیابتی باید مراقبت بیشتری در فازهای اولیه توانبخشی اعمال شود، چرا که زخم‌ها دیرتر التیام می‌یابند و خستگی بیشتری در این بیماران دیده می‌شود. تنظیم برنامه توانبخشی توسط جراح زانو با آگاهی از وضعیت قند خون بیمار الزامی است.
آیا بیماران دیابتی می‌توانند از جراحی مفصل زانو نتیجه خوبی بگیرند؟
پاسخ این سؤال مثبت است، اما به شرط آن که اقدامات لازم برای کنترل دیابت و مراقبت‌های قبل و بعد از عمل به‌خوبی انجام شوند. بسیاری از بیماران دیابتی پس از انجام تعویض مفصل زانو بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی و کاهش درد تجربه کرده‌اند.
دکتر جعفر سلیمانپور متخصص ارتوپدی در تبریز و استانبول
بدون دیدگاه