لغزش اپی فیز سر استخوان ران که در اصطلاح پزشکی به آن اسلیپ یا SCFE (Slipped Capital Femoral Epiphysis) گفته می شود، یک بیماری نسبتاً شایع در کودکان و نوجوانان است که در آن سر استخوان ران از محل طبیعی خود روی صفحه رشد جدا شده و به سمت پایین و عقب می لغزد.
لغزش اپی فیز سر استخوان ران یا بیماری اسلیپ، یک اختلال نسبتاً شایع در نوجوانان است که در اثر جابه جایی سر استخوان ران از صفحه رشد ایجاد می شود. این بیماری معمولاً با درد در ران یا زانو و لنگیدن مشخص می شود و نیازمند تشخیص و درمان سریع توسط پزشک متخصص ارتوپدی است. درمان اصلی آن جراحی برای تثبیت سر استخوان ران و جلوگیری از پیشرفت آسیب می باشد. آگاهی والدین و توجه به علائم اولیه، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض جبران ناپذیر این بیماری دارد.
این بیماری معمولاً در دوران رشد سریع به ویژه در سنین 10 تا 16 سالگی رخ می دهد و نیازمند تشخیص و درمان سریع می باشد تا از عوارض جدی جلوگیری شود.
علت عفونت مفصل مصنوعی زانو و لگن و متخصص درمان
علت بروز بیماری اسلیپ
علت دقیق لغزش اپی فیز سر استخوان ران هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان داده اند که ترکیبی از عوامل مکانیکی و هورمونی در بروز آن نقش دارند. برخی از مهم ترین عوامل خطر عبارتند از:
- چاقی: اضافه وزن فشار بیشتری بر صفحه رشد مفصل ران وارد کرده و احتمال لغزش را بالا می برد.
- رشد سریع در دوران بلوغ: در این دوره استخوان ها سریع رشد می کنند و صفحه رشد آسیب پذیرتر است.
- عوامل هورمونی: اختلالات غدد درون ریز مانند کم کاری تیروئید یا افزایش هورمون رشد می توانند زمینه ساز این بیماری باشند.
- سابقه خانوادگی: داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا می تواند احتمال بروز بیماری را افزایش دهد.
علائم بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران
علائم این بیماری بسته به شدت و مدت زمان بروز آن متفاوت است، اما شایع ترین نشانه ها عبارتند از:
- درد در کشاله ران یا ران که ممکن است به زانو نیز انتشار پیدا کند.
- لنگیدن هنگام راه رفتن یا تغییر شکل در راه رفتن کودک.
- محدودیت حرکتی مفصل ران به ویژه در چرخاندن پا به داخل.
- درد خفیف یا شدید پس از فعالیت که با استراحت بهتر می شود.
- در موارد حاد، ممکن است کودک اصلاً قادر به راه رفتن نباشد.
یکی از نکات مهم این است که در برخی کودکان، درد زانو اولین علامت بیماری است و این می تواند باعث اشتباه در تشخیص شود.
انواع بیماری اسلیپ
پزشکان بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران را بر اساس سرعت بروز علائم به دو نوع تقسیم می کنند:
- نوع حاد: علائم به طور ناگهانی ظرف کمتر از سه هفته بروز می کنند و معمولاً کودک توانایی راه رفتن خود را به سرعت از دست می دهد.
- نوع مزمن: علائم به تدریج و در طول چند ماه ظاهر می شوند و معمولاً شامل درد خفیف و لنگیدن تدریجی هستند.
در برخی موارد، هر دو نوع علائم ممکن است با هم وجود داشته باشند.
روش های تشخیص بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران
تشخیص این بیماری بر اساس شرح حال، معاینه فیزیکی و تصویربرداری انجام می شود. پزشک متخصص ارتوپدی ابتدا وضعیت راه رفتن و دامنه حرکتی مفصل ران را بررسی می کند و سپس از روش های زیر استفاده می کند:
- عکس رادیولوژی (اشعه ایکس): مهم ترین ابزار تشخیصی برای تایید لغزش سر استخوان ران است.
- MRI یا سی تی اسکن: در موارد خاص برای بررسی دقیق تر میزان آسیب به مفصل و صفحه رشد استفاده می شود.
تشخیص سریع بسیار اهمیت دارد، زیرا هر چه درمان زودتر انجام شود، احتمال جلوگیری از عوارض بیشتر خواهد بود.
درمان بیماری اسلیپ
درمان اصلی لغزش اپی فیز سر استخوان ران، جراحی است و هدف آن جلوگیری از پیشرفت لغزش و حفظ عملکرد مفصل ران می باشد.
- جراحی با پیچ یا پین: در این روش یک یا چند پیچ فلزی در سر استخوان ران قرار داده می شود تا آن را ثابت نگه دارد و مانع از لغزش بیشتر شود.
- جراحی پیشگیرانه برای پای مقابل: در برخی بیماران، پزشک تصمیم می گیرد پای سالم را نیز با جراحی پیشگیرانه تثبیت کند، زیرا خطر بروز بیماری در پای دیگر نیز وجود دارد.
پس از جراحی، معمولاً بیمار باید مدتی از عصا یا واکر استفاده کند و سپس تحت برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی قرار گیرد تا دامنه حرکتی و قدرت عضلات ران بازگردد.
عوارض احتمالی بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران
در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشود یا درمان به تاخیر بیفتد، ممکن است عوارض زیر ایجاد شود:
- مرگ بافت سر استخوان ران (نکروز آواسکولار) به دلیل قطع جریان خون.
- آرتروز زودرس مفصل ران که باعث درد و محدودیت حرکتی می شود.
- تغییر شکل دائمی مفصل ران که می تواند بر عملکرد حرکتی تاثیر بگذارد.
به همین دلیل تشخیص و درمان سریع اهمیت بسیار زیادی دارد.
پیشگیری و نکات مهم برای والدین
اگرچه نمی توان تمام موارد این بیماری را پیشگیری کرد، اما رعایت نکات زیر می تواند خطر آن را کاهش دهد یا باعث تشخیص زودرس شود:
- حفظ وزن مناسب کودک از طریق تغذیه سالم و فعالیت بدنی.
- توجه به هر گونه درد مداوم در ران یا زانو و مراجعه به پزشک.
- انجام معاینات دوره ای در کودکانی که سابقه خانوادگی بیماری دارند.
بیماری اسلیپ و اهمیت آگاهی والدین
بسیاری از والدین وقتی فرزندشان از درد زانو شکایت می کند، به مشکلات مفصل ران فکر نمی کنند. این در حالی است که در بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران، درد زانو می تواند تنها نشانه اولیه باشد. آگاهی از این نکته و مراجعه سریع به پزشک ارتوپدی می تواند از آسیب جدی به مفصل ران جلوگیری کند.
پزشک متخصص درمان اسلیپ لغزش اپی فیز سر استخوان ران
دکتر جعفر سلیمانپور فوق تخصص جراحی زانو و ارتوپدی از بهترین پزشکان متخصص درمان لغزش اپی فیز سر استخوان ران یا بیماری اسلیپ در تبریز و استانبول می باشد.
ایشان با سال ها تجربه موفق در تشخیص و درمان این عارضه، بهترین روش های جراحی و غیر جراحی را برای جلوگیری از پیشرفت بیماری به کار می گیرد. درمان اسلیپ نیازمند تشخیص دقیق و اقدام سریع است تا از عوارضی مانند آرتروز زودرس یا نکروز سر استخوان ران جلوگیری شود.
دکتر جعفر سلیمانپور با استفاده از تکنیک های نوین جراحی و تجهیزات پیشرفته، امکان بهبودی سریع تر و بازگشت به فعالیت های روزمره را برای بیماران فراهم می کند. بیماران در تبریز و ترکیه در شهر استانبول می توانند از خدمات تخصصی و مشاوره دقیق ایشان بهره مند شوند.
دکتر جعفر سلیمانپور متخصص ارتوپدی
آدرس قسمت نوبت دهی: استفاده از قسمت نوبت دهی متخصص ارتوپدی
بدون دیدگاه